23 sierpnia 2019 r. odwiedzili Krzywczę panowie Liberman i Ferenc przedstawiciele Heiritage Fundation. Fundacja planuje sfinansować ogrodzenie cmentarza żydowskie oraz renowację macew.
Plany z ubiegłego roku zostały zrealizowane kilka tygodni temu. Na krzywieckim kirkucie 15 czerwca 2020 r. rozpoczęły się prace przy ogrodzeniu żydowskiego cmentarza. Prace były finansowane przez fundację The Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries, a wykonawcą firma spod Kielc. Prace są możliwe dzięki zaangażowaniu Elimecha Frieda z Brooklynu. W finansowanie przedsięwzięcia zaangażowana była również Laurie Margolies, która mieszka w Maryland. Ogrodzeni zostało wykonane z płyt betonowych, a prace zakończono po kilku dniach. Nie wykonano całości prac, pozostała do ogrodzenia północna część cmentarza, gdzie są problemy z wyznaczeniem drogi. Przy scalania gruntów droga została wyznaczana wewnątrz cmentarza. Niestety zewnętrzna części ogrodzenia budzi mieszane odczucia estetyczne. Betonowe fragmenty zostały ceglanym wzorem skierowana do wewnątrz cmentarza, a płaska bez wzoru do zewnątrz.
Prace z ramienia fundacji nadzorowała Smil Szabo węgierski Żyd. On też wykonał badania odkrywkowe w ruinach ohelu. Znalazł on tam przy zachodnie ścianie dwie ułamane macewy. Wydobył też kilka fragmentów macew. Na jednym z nich zachował się napis w języku idisz, że pochodzi on z nagrobka kobiety. Z innych informacji wynika, że w ohelu znajdują się nagrobki Davida Shifa [krzywieckiego rabina], jego żony oraz następnych rabinów Abrahama i Davida Gallerów. Ohel został prawdopodobnie wybudowany po śmierci Gallerów po roku 1898. Wtedy to nagrobki zostały obmurowane kaplicą. Planowane są dalsze prace przy odbudowie ohelu i jego rekonstrukcja.
2 lipca 2020 r. w żydowskich gazetach Der Yid i Der Blatt ukazały się obszerne artykuły na temat Historii Żydów w Krzywczy i budowy ogrodzenia na cmentarzu żydowskim. Tytuły mają zasięg ogólnoświatowy.
Trwają prace nad rewitalizacją krzywieckiego kirkutu [Cmentarza żydowskiego]. W bieżącym roku zakończenie wykonania muru nie było możliwe ze względu na nieuregulowane sprawy własnościowe. Obecnie ekipa węgierska pod nadzorem Smila Szabo wyszukuje i ponownie ustawia macewy, które ukryte są nieraz głęboko w ziemi. Semil za pomocą różyczki wyszukuje doły globowe tak, by ustawić je zgodnie z istniejącym wcześniej porządkiem. Ustawiono już kilkadziesiąt mace w kilku rzędach. Szkoda, że tylko na nielicznych zachowały się napisy i inskrypcje. Wybierana jest również ziemia z istniejących ruin ohelu, odkładane są części macew z ornamentami i napisami. Ohel zostanie odbudowany. Prace są finansowane przez fundację The Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries. <<Fotorelacja>>
W pierwszej dekadzie listopada 2022 r. zakończyły się prace przy ogrodzeniu cmentarza żydowskiego w Krzywczy. Prace rozpoczęte w 2020 r., zakończono kilka dni temu. Wcześniej nie zakończono inwestycji od strony północnej ze względu na przeszkody własnościowe. Wykonano również wejście z metalową bramą w miejscu wyznaczonym przeze mnie w uzgodnieniu z Urzędem Powiatowym w roku 2015.
W połowie grudnia 2023 r. zakończyła się odbudowa ohelu [kaplica cmentarna] rabinów krzywieckich: Davida Shifa, Abrahama i Davida Gellera rozpoczęła się w listopadzie 2021 r. W tym czasie odkopano ohel z zalęgającej tam ziemi oraz wylano i zabezpieczono fundamenty. 22 X 2023 r. kontynuowano prace, które są już zakończone. Wykonano również schody wejściowe na cmentarz. Niespodziewanie w bardzo szybkim tempie powstał piękny obiekt, który dopełnia prace rewitalizacyjne cmentarza żydowskiego w Krzywczy. Jednak marzenia się spełniają.
Zasługa to Eliego Frieda z USA krewnego rabina Davida Shiffa oraz Fundacji The Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries, którzy realizują projekt.
Piotr Haszczyn [listopad 2020]
Zapraszamy na blog - http://krzywcza.blogspot.com/
