Krzywcza.eu - Dla wszystkich, którzy dobrze wspominają lata spędzone w Krzywczy.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości szkoła funkcjonowała organizacyjnie prawie bez zmian. Skład personalny w pierwszych latach niepodległości przedstawiał się następująco: Julia Krycińska – kierownik, Helena Słupczyńska, Marya Hirowska, która do pracy w szkole powróciła 1 IX 1918 r. jednak w lutym 1919 r. poszła na urlop w jej miejsce od kwietniu 1919 r. naukę w szkole rozpoczęła Marya Strońska i nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie była wnuczką miejscowego dziedzica Bolesława Jocza. Z pewnością było to nie lada wydarzeniem - szlachcianka herbu Doliwa staje się nauczycielką w małej krzywieckiej szkółce. Marya Teresa Laurencja Strońska urodziła się w roku 1898, jako córka Janiny ze Stronerów i Juliusza Strońskiego. Zapewne otrzymała staranne wykształcenie dzięki czemu otrzymała posadę nauczycielki. Jak się wydaje na stałe mieszkała w dworze na Średniej, gdzie mieszkała u babki Teresy, a po jej śmierci w 1917 r. samodzielnie. Trzeba dodać, że w Krzywczy miał swój dom jej brat Stefan, który wynajmował na potrzeby szkoły jedno pomieszczenie. Marya Strońska pracowała w krzywieckiej szkole do roku 1923, wtedy prawdopodobnie wyszła za mąż za Adama Kałuskiego. Z nim miała syna Janusza. Jej mąż, był oficerem Wojska Polskiego. W roku 1930 Maria Strońska zmarła. Jej mąż brał udział w walkach obronnych 1939 r. Wzięty do niewoli przez sowietów został zamordowany w 1940 r. w Starobielsku.

W roku 1919 były przerwy w nauce z powodu zamieszek politycznych [walki polsko-ukraińskie o Przemyśl], nauczycielki były po drugiej stronie frontu, a następnie była epidemia hiszpanki. Od września 1919 r. pracę rozpoczęła Józefa Hawranek w miejsce Heleny Słupczyńskie.

Poniższe wypisy z protokółu Rady Pedagogicznej dają obraz funkcjonowania szkoły w okresie II Rzeczpospolitej.

Na dzień 24 I 1920 r. do szkoły uczęszczało 169 dzieci na IV stopnie.

Z powodu braku trzeciej izby lekcyjnej nauka odbywała się rano i popołudniu oraz w jednej wynajętej sali.

W roku 1921 nastąpiła zmian programów nauczania oraz zestawu obowiązujących podręczników. Dzieci uczęszczają na nabożeństwa przed lekcjami do kościoła i cerkwi pod nadzorem nauczycieli.

W listopadzie 1921 r. pracę w szkole rozpoczyna Siostra Zofia Muszyńska ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, która z polecenia kierowniczki szkoły ułożyła modlitwy przed i po lekcjach, które były odmawiane na przemian po polsku i rusku oraz zestaw pieśni do nauki śpiewanych na nabożeństwach.

Zgodnie z rozporządzeniem uchwalono zorganizować kurs dla analfabetów. Od 2 I 1922 r. pracuje siostra Aniela Strömich ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi.

23 III 1922 szkolę wizytuje inspektor Fischer, który przedstawia zalecenia, co do sposobu nauki dzieci. Uchwalono remont izby szkolnej, gdyż jest bez podłogi i ma nieszczelne okna.

Od czerwca 1922 r. nie uczy już siostra Zofia Muszyńska. Nauka odbywa się w VII rocznikach do szkoły uczęszczają dzieci polskie 77, ruskie 37 i żydowskie 41 razem 155 dzieci. Maria Strońska przygotowała lekcję pokazową dla nauczycieli. Dzieci na gimnastyce mają więcej ćwiczyć na świeżym powietrzu kosztem gier i zabaw.

1923 r. ze względu na niski poziom uczniów VII roczników podzielono uczniów na IV klasy. Naukę pobierało 154 uczniów.

Od kwietnia 1923 r. pracę rozpoczyna Bronisława Rydz w miejsce Mary Strońskiej. Odbyły się uroczystości z okazji 3 maja - msze św. oraz deklamacje i śpiew w szkole. Uchwalono dobrowolną daninę grona na potrzeby Małopolski Wschodniej 1% od poborów nauczycieli.

Od 1924 r. podniesiono stopień organizacyjny szkoły z 2 na 3 klasową. Liczba uczniów na 23 styczeń 1924 r. 150 dzieci.

Od lutego 1925 r. zaczęły się odbywać konferencje dla nauczycieli z okolicznych szkół – Kupna, Wola Krzywiecka, Średnia, Ruszelczyce. Omawiano sprawy metodyki nauczania, wygłaszano referaty. Pierwsza konferencja odbyła się w Krzywczy 14 lutego 1925 r. Takie konferencje odbywały się również przez cały rok szkolny 1925/26 oraz 1926/27. Sporządzano z nich bardzo szczegółowe protokoły.

We wrześniu 1925 uchwalono, że zatrudni się służbę do sprzątania. Dotąd dzieci izby sprzątały same. Postanowiono, by lekcje gimnastyki były prowadzone do zimy w budynku dworskim  - piwnicy po browarze.

1926 uchwalono, aby pacierz przed nauką był odmawiany po polsku po lekcjach po rusku.

2 marca 1928  uchwalono porządek akademii na imieniny Marszałka J. Piłsudskiego: msza św. według obrządków, po mszy poranek, wykład deklamacje, śpiew.

Od 1 IX 1928 r. pracę w szkole rozpoczyna Zofia Armatys w miejsce siostry Anieli Strömich. Dzieci uczęszczają nadal na mszę poranną. Przy wchodzeniu i wychodzeniu z klasy dzieci katolickie używają zwrotu Nich będzie pochwalony Jezus Chrystus, izraelickie Nich będzie pochwalony Bóg.

24 IX 1924 ponieważ nie było osobnej sali, ani boiska do ćwiczeń gimnastycznych zajęcia odbywały się na wolnym powietrzu koło ochronki pod przewodnictwem kierowniczki.

11 XI 1928 r. odbyła się uroczystość Zmartwychwstania Polski, na którą składały się msza i zasadzenie drzewka wolności, pochód głównymi ulicami Krzywczy przed południem, po południu przedstawienie, które odbyło się na organistówce, wykład, pieśni narodowe, żywy obraz, Krakowiak. Na obchody postanowiono zaprosić ks. Soleckiego, P. Bocheńskiego, P. Gustawa Rydza, p. Nessela i p. Frenczaka.

Od września 1929 r. pracę podejmuję siostra Aniela [Marta] Burówna ze Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi [W środowisku znane jest imię zakonne Marta, Aniela to jej imię ze chrztu], w miejsce Zofii Armatys. Dzieci codziennie uczęszczają do kościoła przed nauką przez miesiąc wrzesień, październik i maj. Modlitwy przed i po lekcji odmawiane na przemian raz po polsku raz po rusku.

Od 5 X 1931 r.[od 1933 r. kierowniczka] obowiązki kierownika pełni Bronisława Rydz w miejsce Julii Krycińskiej, która odeszła na emeryturę. Nauczyciele Zofia Armatys, s. Aniela Burówna. Założono szkolną Kasę Stefczyka. Nadzór nad biblioteką szkolną mieli wszyscy nauczyciele.

20 X 1932 r. postanowiona założyć  Szkole Koło Ligi Ochrony Przyrody Polskiej.

19 III 1933 r. postanowiono urządzić akademie z okazji urodzin Marszała J. Piłsudskiego: słowo wstępne o marszałku, pieśń chóralna, gimnastyka rytmiczna, deklamacje, chór dzieci szkolnych, sztuczka teatralna, na zakończenie odśpiewanie Roty.

17 VII 1933 r. postanowiono organizować 4 razy do roku wywiadówki oraz akademię ku czci Jana Sobieskiego i Viktorii pod Wiedniem.

Założono Gminę Szkolną [Samorząd Uczniowski], inne organizacje działające w placówce Kółko Szkolne LOPP, kasa szkolna. Utworzono Koło Przyjaciół Zwierząt.

1933 obchody 15 rocznicy polski odrodzonej. Po mszy św. defilada dzieci wraz ze Związkiem Strzeleckim pod udekorowany budynek szkoły,  były przemowy deklamacje i śpiewy. 12 XI akademia dzieci szkolnych: słowo wstępne, deklamacje, obrazek sceniczny, śpiew chóralny, gimnastyka rytmiczna, sztuczka sceniczna, Mazur w strojach narodowych, żywy obraz, odśpiewanie Roty.

24 stycznia 1934 program imienin Prezydenta Ignacego Mościckiego. 1 lutego udział we mszy św. podczas której uczniowie starszych klas wykonali śpiew chóralny, akademia wieczorem: śpiew chóralny, życzenia, sztuczka sceniczna, taniec narodowy.

22 I 1934 r. obchód dnia imienin Marszała Piłsudskiego. Podczas mszy uczniowie wykonają pieśni: Józefie święty, O Maryjo przyjm w ofierze, Kto chce Boga, Święci i Anioły, Kto się zdrowiem, Aniele stróżu duszy. Po mszy św. Bogurodzica, obrazek sceniczny, deklamacje, Hej Piłsudski Tobie cześć, O Boże Ojcze nasz, sztuczka w czterech odsłonach pod tytułem Jaś i Małgosia, żywy obraz Pan Jezus w Ogrójcu, przy śpiewie Ogrodzie Oliwny.

Rok 1934. Program obchodów na dzień 11 listopada: Pieśń Wiem, że jestem Polak mały, deklamacje chóralne, modlitwa polskiego dziecka, obraz sceniczny pt. Polska Niepodległa, śpiew chóralny, Taniec Dębianeczek, śpiew chóralny - wiązanka pieśni żołnierskich. Mazur, odśpiewanie Nie rzucim ziemi. Na mszy św. będzie śpiewał chór żeński Związku Strzeleckiego. Po nabożeństwie dziatwa szkolna wzięła udział w poranku urządzanym przez organizacje istniejące w Gminie Krzywcza.

22 I 1935 r. do szkoły uczęszcza 150 dzieci w VI rocznikach. Uroczystość imienin Prezydenta akademia w dniu 1 lutego przygotowana przez s. Anielę Burówną: słowo wstępne, obraz sceniczny pt. Czerwony kapturek, taniec książek, śpiew chóralny, sztuczka sceniczna, taniec cygański, odśpiewanie roty.

Od października 1935 r. w szkole działa prężnie Krucjata Eucharystyczna prowadzona przez s. Anielę Burównę. Istnieją również samorządy klasowe oraz Kółko Amatorskie. Opiekunki klas prenumerują z własnych funduszy Mały Płomyczek, Płomyczek i Płomyk. Akcją dożywiania objęto 25 dzieci, jest to młodzież skrajnie biedna. Sale szkolne rozmieszczone są w trzech budynkach.

17 XII 1935 r. do szkoły uczęszcza 152 uczniów z wynikiem dodatnim klasyfikowanych 128, z wynikiem niedostatecznym 13, nieklasyfikowanych 11. Szkolne koło LOPP liczy 40 członków. Nowych członków do Krucjaty Eucharystyczne 30 - dzieci katolickie. Uczniowie z Krucjaty Eucharystycznej przygotowały teatrzyk, z dochodu zakupiono 17 książek do biblioteki. Dzieci brały udział w kongresie eucharystycznym w Przemyślu 6 VI. Przygotowano powitanie podczas uroczystego powitania ks. bpa Bardy 15 VI.

W tym czasie na letni wypoczynek do dworu w Ruszelczycach przyjeżdżał prof. Wojciech Świętosławski, Minister Oświecenia Publicznego i Wyznań Religijnych w rządzie polskim w latach 1935 – 1939, który był spokrewniony z Romanowskimi. Jego żona zaopatrywała w książki skromną bibliotekę szkolną.

18 XII 1936 r. uczęszczało do placówki 153 dzieci.

15 VI 1937 r. w szkole istnieje kółko ministrantów.

8 X 1937 r. pracę za Zofię Armatys podejmuje Wilhelm Hetper, który prowadzi chór i kółko dramatyczne. W każdej klasie istnieją samorządy klasowe. Każda klas w innym budynku. 16 XII 1937 liczb  uczniów 164.

19 XII 1938 r. liczba uczniów 173 w VI rocznikach. Młodzież szkolna przygotowała następujące akademie: 30 X ku czci Chrystusa Króla - Chór żeński wykonała pieśń 3 głosową O Chryste my młodzieży kwiat, Święta litania - inscenizacja, Babie lato -żywy obraz na tle deklamacji i muzyki. 11 XI Święto Niepodległości w programie: kilka pieśni wykonany przez chór szkolny i chór mieszany, deklamacje żywego obrazu "Wolność" na tle muzyki, Tańce narodowe Trojak i mazur. 29 XI z okazji rocznicy Powstania Listopadowego chór mieszany wykonał szereg pieśni 4 głosowych, deklamacje z III cz. Dziadów, oraz wystawił dramat pt. Hanusia Krożańska. Na poniższym zdjęciu Wilhelm Hetper z uczniami klasy VI.

W tym okresie religii uczyli ks. Władysław Solecki dla dzieci rzymskokatlickich i ks. greckokatoliccy ks. Juri Padoch, ks. Jerzy Kruppa, Jan Kalimon [Kałymon]. Religia odbywała się prawdopodobnie w pomieszczeniach przy plebanii. Księża obu obrządków brali kilkakrotnie, w tym okresie udział, w radzie pedagogicznej.

Szkoła w takim stanie funkcjonowała do dnia 12 IX 1939 r., dzień później do Krzywczy dotarła wojna, wkroczyły oddziały niemieckie.

Piotr Haszczyn [lipiec 2017]

Zapraszamy na blog  - http://krzywcza.blogspot.com/

Linki

Blog Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Krzywcza Trzy Kultury Facebook - Gmina Krzywcza Facebook - Hobbitówka

Parafia Krzywcza

Hobitówka

strona www

alt alt alt alt alt


 

 

 

 

Łatwy dostęp do innych przedsięwzięć internetowych, które są powiązane z Portalem Krzywcza Trzy Kultury oraz stron związanych z Krzywczą.