20 grudnia 2022 r. złożyłem wniosek na stypendium do Forum Dialogu na projekt "Dwa upamiętnienia". Projekt upamiętniałby trzy tragiczne mordy na ludności Żydowskiej w Krzywczy. Upamiętnienie w lesie na górze Kijów około 1,5 km za Krzywczą byłby w postaci pomnika około 1,5 wysokości w formie macewy wkopanej lub umieszczonej na betonowym cokole w miejscu mordu ok.13 Żydów z Krzywczy w dniu 17 IX 1939 r.
18-20 listopada 2022 r. brałem udział w szkoleniu Liderów Dialogu dotyczącym efektywnego pisania wniosków o dofinansowanie działań i przekładania swoich pomysłów na logikę projektu i język wniosków grantowych.
W pierwszej dekadzie listopada 2022 r. zakończyły się prace przy ogrodzeniu cmentarza żydowskiego w Krzywczy. Prace rozpoczęte w 2020 r., zakończono kilka dni temu. Wcześniej nie zakończono inwestycji od strony północnej ze względu na przeszkody własnościowe. Wykonano również wejście z metalową bramą w miejscu wyznaczonym przeze mnie w uzgodnieniu z Urzędem Powiatowym w roku 2015.
Wydane zostały reprinty krzywieckich pocztówek można nabywać w sprzedaży stacjonarnej w Galerii Krzywcza 97 [Etno Izba, budynek Świetlicy w Krzywczy]. Kartka z krzywieckim muralem jest gratisowa. Można zamawiać również internetowo na adres
13 września odbyły się uroczystości związane z 83. Rocznicą Bitwy Krzywieckiej zorganizowanej przez Gminę Krzywcza i miejscowa Szkołę Podstawową. Uroczystość rozpoczęła msza święta w intencji ojczyzny i poległych w bitwie w kościele parafialnym w Krzywczy. Msza św. odbyła się pod przewodnictwem ks. proboszcza Janusza Wilusza, homilię wygłosił Ks. płk Władysław Maciej Kozicki kapelan garnizonu Przemyśl, w koncelebrze uczestniczył pochodzący z Reczpola ks. kpt dr Stanisław Pawłowski proboszcz parafii Wojskowej w Szczecinie. Uroczystości odbywały się z udziałem Wojskowej Asysty Honorowej wystawionej przez żołnierzy 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich oraz pocztów sztandarowych Straży Pożarnych i Szkól z terenu naszej Gminy. Po mszy św. wójt gminy Wacław Pawłowski przywitał gości i wygłosił krótkie okolicznościowe. Po wystąpieniu wójta w kilku obrazach przedstawiłem rys historyczny bitwy krzywieckiej. Był też występ słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej im. 11 KDP w Krzywczy oraz przemówienia zaproszonych gości.
Następnie zebrani przeszli pod Pomnik Obrońców Ziemi Krzywieckiej, gdzie w asyście wojskowej i kompani honorowej WP został odczytany apel pamięci, została oddana salwa honorowa, złożono kwiaty i zapalono znicze. Uroczystość zakończyła okolicznościowa wystawa poświęcona bitwie krzywieckiej w EtnoIzbie i Świetlicy Wiejskiej przygotowana przez p. Dachnowiczów. <<FOTORELACJA>>
Projekt „Krzywiecki mural" powstał na budynku Apteki w centrum Krzywczy. Wykonali go bezpłatnie artyści z grypy TE7EM: Hanna Michalska-Baran (Warszawa), Zbigniew Knapczyk (Kraków), Bożena i Wiesław Skibińscy (Przemyśl) oraz Jerzy Cepiński i Mariusz Kościuk z Przemyśla.
W centralnej części muralu znajdują się realistyczne wizerunki 3 postaci związanych z historią Krzywczy - tj. Ksiądz katolicki – Władysław Solecki, Rabin – David Uhri i ksiądz greckokatolicki Iwan Kalimon, którzy w początkach XX w. do wybuchu wojny przewodzili trzem wspólnotom religijnym. Razem współpracowali, szanowali się [Księża byli szwagrami], wspólnie witali biskupów, nie było między nimi większych sporów. Ale to również wspomnienie wielkości przedwojennej Krzywczy, gdzie mimo różnorodności narodowej, miejscowość rozwijała się gospodarczo: około 20 sklepów, cotygodniowe targi, jarmarki oraz kulturowo rozwój różnych organizacji, barwne liczne uroczystość.
W tle jest "teraźniejszość" - mnogości małych, uproszczonych sylwetek współczesnych ludzi - zarówno anonimowych, ale także autorów muralu i ludzi związanych ze współczesną Krzywczą.
Prace nad muralem trwały w dniach 16 -19 VII 2022 r. 19 lipca odbyła się skromna uroczystość otwarcia muralu Krzywcza - Trzy Kultury, w centrum miejscowości, z udziałem wójta gminy Wacława Pawłowskiego i burmistrza Dubiecka Jacka Grzegorzaka. Ważne były podziękowania dla artystów, którzy bezpłatnie wykonali mural, zarówno od władz jak i mieszkańców miejscowości. Uroczystość uświetnił koncertem ostatni krzywiecki skrzypek, 92 letni Józef Trawnicki.
Serdeczne podziękowanie również dla właścicieli budynku Barbarze i Stanisławowi Hyżym, za okazaną życzliwość i Maciejowi Barszczewskiemu za ufundowanie farb.
Kuratorem projektu był piszący te słowa Piotr Haszczyn.
16 maja 2022 r. zastałem zaproszony do Forum Dialogu. Jest to najstarszą polską organizacją pozarządową zajmującą się działalnością na rzecz zbliżenia pomiędzy Polakami, a Żydami. Forum Dialogu wspiera osoby zajmujące się lokalną pamięcią o społeczności żydowskiej, dbaniem o żydowskie dziedzictwo swoich miejscowości, edukacją o historii i kulturze żydowskiej. Lider Dialogu w Krzywczy
"Kryształowy generał" Bronisław Prugar- Ketling bo o nim mowa wpisał się również w historię Babic i Krzywczy. Do Babic przyjeżdżał do wujka-proboszcza ks. Wojciecha Prugara, który był jego opiekunem, wychowawcą, autorytetem oraz finansował jego studia prawnicze. Tu prowadził działalność niepodległościową, w 1914 r. założył Drużynę Bartoszową i nią kierował. A Krzywczę z 11 Karpacką Dywizją Piechoty bronił przed Niemcami w 13 IX 1939 r. O jego losach w obszernej biografii możemy przeczytać w książce pochodzącego z Babic Huberta Seńczyszyna pt. Generał dywizji Bronisław Prugar- Ketling.
7 stycznia 2022 r. w krzywieckiej Etno-Izbie odbyła się promocja rzeczonej książki zorganizowanej przez p. Małgorzatę i Janusza Dachnowiczów. Autor w obszernym wystąpieniu przedstawił życiorys Generała z dużym naciskiem na jego związki z ziemią krzywiecką. Odsłonił również genezę i kulisy powstania pozycji, która wpisuje się w życzliwą pamięć o Generale, dla którego Polska była najważniejszym wymiarem życia.
Piotr Haszczyn
Zapraszamy na blog - http://krzywcza.blogspot.com/
