Uncategorised
Połanki
- Szczegóły
{phocamaps view=map|id=7}
Stojąc na babickiej górze mamy wspaniały widok na dolinę Sanu, Bachów i Babice. Tuż obok przystanku po prawej stronie jadąc z Przemyśla znajduje się droga na Połanki. Miejscowość rzadko wymieniania w publikacjach, a też ma swoją niepowtarzalną historię, chociaż jeszcze do końca nieodkrytą. Wzdłuż wspomnianej drogi rozrzucone są zabudowania. Droga pnie się w górę aż do szczytu nazywany Patryja - 438 m. n.p.m. [foto, obok, ze szczytu kierunek na Krzywczę, poniżej kierunek na Dubiecko]. Terytorialnie miejscowość jest podzielona na dwie części Połanki babickie – budynki od przystanku w górę oraz Połanki Skopowskie zabudowania w otulinie lasu. Jeżeli ktoś nie nasycił się pięknymi widokami z babickiej góry, tu na Połankach może rozkoszować się do woli. Przepiękna panorama na płaskowyż oraz widoki zarówno na pogórze przemyskie, jak i dynowskie zachwyci każdego, nie trzeba jechać w Bieszczady. Lasy zasobne w grzyby, po które zjeżdżają tu licznie w okresie jesiennym amatorzy runa leśnego. Także zimą jest tu przepięknie. Śniegu jest więcej niż w dolinach i leży dłużej. Dla mieszkańców to utrapienie, bo drogi nieraz są nieprzejezdne.
Trudno powiedzieć, kiedy miejscowość powstała. Warto wspomnieć, że w górnej części miejscowości zlokalizowano kurhany z okresu kultury ceramiki sznurowej, które ciągną się płaskowyżem od miejscowość Średnia. Tak, więc teren ten był zamieszkały przez ludność pasterską ok. 2500 lat przed Chrystusem. Jeden z tych kurhanów przebadali archeolodzy. Okazało się jednak, że natrafili na śmietnik naszych przodków.
W erze nowożytnej początki przysiółka sięgają początku XVIII w. W 1775 Babicki proboszcz miał na Pułłanku kościelnym swoich poddanych [pół łana (ok.10 ha) pola to dawna miara powierzchni pól, na którym byli osadzeni poddani ks. proboszcza]. Stąd pochodzi nazwa przysiólka. Wśród osób, które pracowały na polach proboszcza, a mieszkaały na Pułłanku kościelnym wymienia się następujące osoby: Marcin Knapek, Jakub Lach, Łukasz Głowacz, Szymek Lach, Fedko Kołacz, Jusko Wierzbicki, Wasyl Sroka, Sobek Kobuski, Marcin Caecki, Stefan Krobielski. Większość jednak informacji pochodzi z początków XX w. Wtedy to w miejscowości powstała szkoła, która przed wybuchem II wojny światowej była już w bardzo złym stanie. W 1937 r. nauczycielką została mianowana Joanna Bury z rekomendacji Towarzystwa Szkoły Ludowej. Wtedy to w miejscowości była szkoła jednoklasowa. Nie było mieszkania dla niej ani lokalu na klasę szkolną. Uczyła w chłopskiej izbie. Zwróciła się o pomoc do 22 Pułku Artylerii Lekkiej w Przemyślu. Pułkownik Jan Woźniakowski zaopiekował się "Szkołą". Miał wybudować szkołę - ale wybuchła wojna. Do przedsięwzięcia włączył się babicki proboszcz Wojciech Prugar, który założył książeczkę na ten cel z wkładem 200 zł. Do 1942 r. Jaonna Bury uczyła i mieszkała w chłopskich izbach.
W 1942/43 r. wystawiła razem z mieszkańcami Połanek drewnianą jednoklasową szkołę z mieszkaniem dla nauczycielki, systemem gospodarczym. Z Krzywczy został pozyskany materiał z rozbiórki żydowskiego domu Adlera. W 1943 r. Joanna Bury miała niespodziewaną wizytę inspektora szkolnego, po której została przeniesiona karnie do Śliwnicy k. Dubiecka, "bo w klasie była Polska", na ścianach: orzeł biały, dostojnicy sprzed 1939 r., poeci, flaga biało-czerwona. Orzeł został zerwany ze ściany i podeptany. Zorganizowała w Połankach ośrodek tajnego nauczania od IX 1940 do VI 1943 r. Po Joannie Bury nauczanie prowadziła Jadwiga Woźny. Po wojnie w roku 1950 wznowiono nauczanie. Od 1961 r. rozpoczęto budowę murowanej szkoły, która oddano do użytku przed rokiem Tysiąclecia Państwa Polskiego. Kierownikiem i nauczycielem w tej szkole był w latach 70 – tych XX w. Ryszard Puchar, który również przez długi okres czasu mieszkał w niej z rodziną. W roku 1985 zlikwidowano szkołę, a dzieci objęto nauką w Szkole Podstawowej w Babicach. Przez rok szkolny 1990/91 funkcjonował jeszcze w miejscowości oddział przedszkolny. Następnie przez wiele lat budynek był nieużywany. Do śmierci p. Pucharów było zajmowane jako mieszkanie dla nauczyciela. Nastepnie budynek nieużywany, już znacznie zdewastowany znalazł nabywcę, który go odremontował i delikatnie przebudował [foto powyżej].
W górnej części miejscowości znajduje się przekaźnik telefonii komórkowej widoczny na całą okolicę.
Należy też wspomnieć o przedwojennym poecie panu Sowie, który zawsze miał przy sobie ołówek i kawałek papieru. Gdy przyszła wena przerywał orkę, siadał na pługu i pisał. Być może owoce jego pracy leżą gdzieś na strychu jakiegoś budynku. W czasach współczesnych tradycje poetyckie miejscowości kontynuuje p. Alicja Chruścicka.
Piotr Haszczyn
Film - Połanki zima
Joanna Bury. Słownik Biograficzny Kobiet w Ruchu Oporu województwa przemyskiego 1939 - 1944. Tom I Przemyśl 1998.
Alicja Chruścicka. Kaganek Oświaty w Połankach. Głos znad Sanu nr 8/2008
Skopów
- Szczegóły
{phocamaps view=map|id=10}
Skopów to nasza Szwajcaria, widok jaki rozpościera się z płaskowyżu u bram Helusza, zwany od XVIII w. Buczacz, na dolinę Skopowską zapiera dech w piersi. Także widok kilku połączonych ze sobą stawów [Dolina Czterech Skopowskich Stawów zdjęcie poniżej, dla ścisłości stawów jest pięć] znajdujących się w otulinie lasu robi wrażenie – własność prywatna. Siedziba firmy DOLINA CZTERECH STAWÓW, REKREACJA, ODPOCZYNEK, BIESIADA.
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1458, a sama nazwa podobno pochodzi od słowa Skop, które oznacza trzebionego baran. W czasie lokowania miejscowości na prawie wołoskim, o czym świadczy instytucja kniazia [sołtysa], ludność zajmowała się pasterstwem i rolnictwem, a także kuśnierstwem. W tym czasie miejscowość posiadał Jan Kmita., po nim w 1489 właścicielem był Stanisław Kmita. W 1507 r. Skopów wchodzi w skład nowoutworzonej parafii rzymskokatolickiej w Babicach. W 1589 r. było w miejscowości 3 łany pola, 2 zagrodników z rolami oraz 4 komorników bez roli. W następnych latach wchodził w skład klucza babickiego – bachowskiego i przechodził droga spadkową na Tarnawskich i Drohojowskich. W 1607 r. Drohojowska oddaje Skopów w dzierżawę Mikołajowi i Marcinowi Konieckim. W 1620 r. miejscowość nabył marszałek korony Mikołaj Wolski. W 1645 r. właścicielem był Felicjan Grochowski, kasztelan przemyski, którego syn odstąpił dobra Ossolińskim. Później właścicielami wsi byli kolejno Grabieńscy, Gorzkowscy, Pinińscy, Dembińscy, Jaruzelscy, Radomyscy.
Meldunek milicyjny opisuje napad na Skopów z dnia 8 III 1945 roku, wymienia liczbę ofiar 11, w tym Polaków. Wówczas to został zastrzelony ostatni proboszcz parafii, osiemdziesięcioletni Iwan Demianczuk wraz z rodziną. Na nagrobku widniej data 8 maj 1944 r. dlaczego na razie nie wiadomo. Na przeciwko cerkwi na wzgórzu cmentarz greckokatolicki, na którym znajduje się kilkanaście nagrobków oraz przepiękne żeliwne krzyże [Jeden z nich powyżej na zdjęciu]. Na nim również pomnik upamiętniający ofiary zbrodni opisanych powyżej, na którym błędnie podano sprawców – oddział AK. W tym czasie ludność pochodzenia ruskiego i ukaraińskiego opuściła miejscowość lub została wywieziona.
Grzegorz Kubal – Miejscowości Gminy Krzywcza na przestrzeni wieków. Krosno – Tragowiska 1999
SABINA JAKUBOWSKA. Opis przyrody nieożywionej: skał, kamieniołomów i potężnych głazów występujących na terenie Babic i okolic. PRACA SEMESTRALNA Z PRZYRODY. Babice 2001 r. Praca napisana pod kierunkiem P. Haszczyna.
Karta Inwentarzowa Państowej Służby Konserwacji Zabytków.
Średnia
- Szczegóły
Podczas badań archeologicznych w 1995 r. w miejscowści odkryto kurhany położone ok.600 m na zachód od północnego skraju wsi. Blisko skrzyżowania drogi ze Średni do Woli Węgierskiej. Prowadząca badania E. Sosnowska ocenia znalezisko na przedział wiekowy ok. 2800-2600 lat przed Chrystusem. Przedmiotem wykopalisk był grób prawdopodobnie kobiety. Jest to najstarszy kurhan z epoki kultury ceramiki sznurowej odkryty w Europie.
W XVII w. własność Orzechowskich i Krasickich, w XVIII w. znów dziedzicami są Orzechowscy, a po nich Joachim Boznański cześnik kruszwicki, którego córka wniosła w wianie Średnią swemu mężowi Jerzemu hr. Bukowskiemu. Od tego ostatniego kupił Średnią Kazimierz hr. Starzeński sprzedając ją w roku 1838 Adamowi hr. Starzeńskiemu. Następnymi właścicielami Średni byli Joczowie i Maria Jocz - Bocheńska. W miejscowości istniała gorzelnia, która była jeszcze czynna w okresie powojennym. Niedaleko gorzelni znajduje się park podworski z paroma cennymi okazami drzew.
W okresie I wojny światowej w czasie oblężeń Twierdzy Przemyśl we dworze w Średni stacjonowały wojska rosyjskie. Często też dochodziło do potyczek z wojskami austriackimi w okolicach wzgórza Bukowy Garb.
Do roku 1785 w Średni istniała parafia grekokatolicka pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP, musiała też przy tej okazji istnieć stara cerkiew i zabudowania parochialne. Nowa cerkiew pochodziła z 1923 r. Po II wojnie światowej została rozebrana.
W miejscowości znajduje się również wybudowana niedawno ( 1991 r.) świetlica wiejska.
W 1938 roku było tu 493 grekokatolików, wg innych danych 530 na 830 mieszkańców wsi. [Poniżej zdjęcie kurhanu, jeszcze z tablicą informacyjną]
Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998. Str. 24 - 25.
Powyżej mapka [Źródło google] jak dojechać do kurhanów na Średniej. Jest jeszcze czwarty kurhan oddalony o ok. 500 m od trzeciego.
Wola Krzywiecka
- Szczegóły
Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998. Str. 26
Bachów
- Szczegóły
Z południowo – wschodniego narożnika babickiego rynku biegnie droga do Bachowa. Po drodze za Babicami znajduje się przeprawa promowa na rzece San i droga wzdłuż Sanu, którą można dojechać do miejscowości. Druga droga prowadzi poprzez przysiółek Krążki terytorialnie związany z Bachowem i kładkę na rzece San. [Zdjęcie powyżej widok na Bachów z Babic].
W miejscowości archeolodzy zlokalizowali kilkanaście stanowisk z okresu prahistorycznego, rzymskiego i wczesno średniowiecznego oraz resztki grodziska świadczące o bogatej historii tego terenu.
Pierwotnie w południowej części miejscowości istniała bardzo stara osada Stupnica [dzisiejsze wzgórze cerkiewne], nadana w 1389 r. Kmitom. Po jej zniszczeniu przez Mongołów powstała w zachodniej części miejscowości osada Bachów - Mogiła. Pamięć o Stupnicy przetrwała do naszych czasów - nazwano tak przysiółek Bachowa jeszcze w 1890 r. oraz płynącą rzekę, która w przeszłości nazywała się Brastocha.
Nazwa Bachów wymieniana jest po raz pierwszy w 1441 r. W tym okresie własności Jana Kmity „Noska”. W 1458 r. zapisuje on miejscowość swojej żonie Marcie. W 1484 Bachów odziedziczył Stanisław Kmita, a po ojcu syn Piotr. Po śmierci Piotra Kmity i podziale schedy po nim w 1580 r. klucz bachowski widzimy w rękach Tarnawskich. W ciągu następnych lat wieś była kolejno własnością: Drohojowskich, Stadnickich, Wolskich, Grochowskich, Ossolińskich, Grabieńskich, Gorzkowskich, Pinińskich, Humnickich, Dembińskich, Jaruzelskich, Radomyskich, Nowosieleckich.
Pierwsza wzmianka o parafii prawosławnej w Bachowie pochodzi z 1510 r. w tym samym czasie istniała również parafia prawosławna w Stupnicy, którą prawdopodobnie zlikwidowano. Taki sam los spotkał parafię rzymskokatolicką w Stupnicy wzmiankowaną już w 1372. 13 XII 1507 r. Stanisław Kmita uposażył nową parafię z siedzibą w Babicach, łącząc dochody parafii w Stupnicy z uposażeniem kaplicy św. Katarzyny w Babicach. W połowie XVIII w. kasztelan sanocki Józef Wojciech Grabieński doposażył parafię greckokatolicką, która działała do II wojny światowej. Drewniana cerkiew pw. Niepokalanego Poczęcia Panny Marii z 1848 r. rozebrano w okresie powjennym. Do dziś na wzgórzu cmentarnym można obserwować kamienne zarysy jej fundamentów.
W Bachowie istniał kiedyś klasztor obrządku wschodniego - pamiątka po nim jest przysiółek Manasterz. [Poniżej zdjęcia ze wzgórza cerkiewnego i cmentarza].
W 1921 r. wieś liczyła 327 domów i 1667 mieszkańców (981 grek., 604 rzym., 82 mojż.). Podczas spisu z 1921 r. 701 osób podało narodowość polską.
W 1939 r. Sowieci wysiedlili część ludność Bachowa, gdyż wieś znajdowała się w strefie granicznej, a 10 II 1940 r. odbyła się deportacja ludności pochodzenia polskiego, żydowskiego, a także ruskiego na Sybir. Rozebrano wówczas większość domów. Od 1942 r. mieszkańcy wracali i odbudowywali gospodarstwa. Jesienią 1943 r. gestapo rozstrzelało 8 - mio osobową rodzinę żydowską.
Na terenie domniemanego grodziska ziemnego zachowały się zbiorowiska roślinne w postaci resztek poleśnych oraz rzędowych nasadzeń lipowych wzdłuż głównych tarasów i na platformie ziemnej. Na kopcu koło nieistniejącego już ośrodka gospodarczego rośnie pomnikowy dąb szypułkowy. W kierunku doliny Sanu i Stupnicy otwarte są szerokie i dalekie osie widokowe. [Zdjęcie poniżej - startujące kaczki krzyżówki na Sanie w Bachowie].
Grzegorz Kubal – Miejscowości Gminy Krzywcza na przestrzeni wieków. Krosno – Tragowiska 1999
Reczpol
- Szczegóły
Reczpol – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krzywcza. Wieś położona nad rzeką San.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Pierwotną nazwę Uhreczpole uproszczono pod koniec XV w. do Hreczpole, a następnie do połowy XVIII w. istniała wersja Reczpole, co uproszczono do pisowni Reczpol. K Szwajca określa, że nazwa miejscowości powstała z wyrażenia "Węgierskie pole", co miało się wiązać z osadzeniem na ziemi reczpolskiej żołnierzy najemnych pochodzenia węgierskiego.W zachodniej części miejscowości zwanej "Karczma", 50 m od drogi w stronę północną, J. Wróbel odnalazł siekierkę krzemienną prawdopodobie z okresu brązu, która znajduje się w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej, a jeszcze bardziej na zachód odkryto kopce nieznanego pochodzenia. Dokładniejszych badań tych terenów w ramach programu archeologicznego Zdjęcia Polski jeszcze nie prowadzono. [Zdjęcia poniżej prezentuja piękne reczpolskie widoki].Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998. Str. 21 - 22.
Ruszelczyce
- Szczegóły
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998. Str. 23 - 24.
Babice
- Szczegóły
Babice - miejscowość założona urbanistycznie na prawie niemieckim. Rynek kwadratowy o powierzchni ok. 0,75 ha z wylotami ulic w narożach. Zachowało się siedem z poprzednich ośmiu ulic oraz fragmenty ulicy okrężnej. Kształt i podział działek budowlanych w dużej części zachowany z okresu lokacji miejscowości. W 1389 r. na gruntach Stupnicy istniała wieś pozostająca w rękach Piotra Kmity starosty łęczyckiego. Stupnica była miejscowością położoną na obu brzegach Sanu. Istniała w pobliżu rzeki Brastochy (dziś Stupnicy) jeszcze XVII w. wspólnie z miejscowością Bachów.
Z 1407 r. zachowała się pierwsza wzmianka pisana o miejscowości, która należała do ziemi sanockiej. Zapewne była lokowana jako miasteczko w tym samym czasie, co Dubiecko. [To ciekawostka - bo do tej pory pisano, że najpierw była lokowana wieś Babice, a następnie masteczko Babice]. Ponoć już w 1416 r. pierwszy wójt Sobek Lach bronił miejscowość przed Tatarami. W 1479 r. Jan Kmita z Dubiecka sprzedał Babice kasztelanowi lubuskiemu Dobiesławowi Kmicie, którego syn Stanisław odbudował miejscowość i prawdopodobnie lokował miasteczko na prawie niemieckim ok. roku 1480. Jego następcą był Piotr Kmita, kasztelan krakowski, właściciel Bachowa, Leska, Wiśnicza, jeden z najbogatszych i bardziej wpływowych ludzi ówczesnej Polski. Już w tym okresie miejscowość posiadała wodociągi. Wspomina się, że Kmitowie posiadali w Babicach swój zameczek.
W XVI w. Babice uzyskały duże znaczenie handlowe. W 1546 r. miejscowość otrzymała przywilej królewski na organizowanie 2 dorocznych jarmarków i targów tygodniowych. Od 1551 r. funkcjonowała już szkoła parafialna założona przez Kmitę. W 1553 r. król Zygmunt August nadał tutejszym mieszczanom przewilej wolności od ceł na komorach i stanowiskach królewskich, rozszerzony przez Stefana Batorego. W tym też czasie wójtem miejscowości był Jan Bradnicz, który był również wójtem pobliskiego Dubiecka. Później w 1643 r. sejm zezwolił na składowanie win węgierskich w Babicach. Po "Potopie szwedzkim" w Babicach zamieszkali osadnicy szwedzcy, którzy nigdy nie byli chłopami pańszczyźnianymi. Po ich pobycie w Babicach pozostała nazwa topograficzna "Na Szwedach", znajdująca się na wysokości Zawady po drugiej stronie Sanu w kierunku wschodnim.
Po śmierci Piotra Kmity i jego żony Barbary z Herbutów część dóbr otrzymał Jerzy Stadnicki syn Mikołaja i Katarzyny z Mniszchów, który odsprzedał w 1588 r. Bachów wraz z Babicami Stanisławowi Tarnowskiemu. W 1602 r. Tarnowscy sprzedali te dobra Janowi Tomaszowi Drohojowskiemu, od którego nabył je jego szwagier Mikołaj Wolski. W 1624 r. okolice Babic jeszcze raz spustoszyli Tatarzy zabierając wielu mieszkańców w jasyr. W 1645 r. klucz bachowski z Babicami otrzymał Felicjan Grochowski, kasztelan przemyski, którego syn odstąpił dobra Ossolińskim. Później właścicielami miasteczka byli kolejno Grabieńscy, Gorzkowscy.
W XVII i XVIII w. nastąpił znaczny rozwój gospodarczy miejscowości, w której oprócz browaru istniał młyn oraz mieszkali rzemieślnicy następujących specjalności: bednarze, rzeźnicy, rymarze, piwowarzy, młynarze, płóciennicy, garbarze, kowale, rybacy, stolarze, słodownicy, kuśnierze, kołodzieje, muzykanci. Istniał jeden cech – płócienniczy.
W 1653 r. na apel Jana Kazimierza sejmik w Sądowej Wiszni uchwalił wystawienie z ziemi sanockiej jednego konnego żołnierza od każdych 12 łanów, a jednego pieszego - od każdych 20 domów w miastach. Babice wystawiły wtedy jednego piechura. W drugiej połowie XVIII w., w związku z wybudowaniem nowego traktu z Krosna i Dynowa do Przemyśla rola Babic zwiększyła się.
W 1744 Jerzy hr. Piniński – herbu Jastrzębiec odziedziczył dobra Babica k.Rzeszowa. W 1767 kupił Bachów z przyległościami za 245 000 zł polskich i Babice z przyległościami za 95 000 zł polskich od Antoniego Gorzkowskiego. Po śmierci Jerzego jego żona Katarzyna z Woszczyckich - Pinińska wyszła za mąż za Wojciecha Grabieńskiego, starostę stężyckiego i kasztelana sanockiego.
W 1755 r. Wojciech Grabieński do istniejących 5 jarmarków: św. Jerzego (23 IV), św. Trójcy (26 V), św. Małgorzaty (10 VI), św. Stanisława (8 V), św. Krzyża (14 IX), wystarał się o 7 dodatkowych, które odbywały się na: św. Mikołaja - ruskie (19 I), św. Bartłomieja (24 VIII), ścięcia św. Jana - ruskie (18 VII), św. Michała 29 IX, św. Demetrego (6 X), św. Andrzeja - ruskie (13 XII), Trzech Króli - ruskie (19 I). Syn Jerzego Józef hr. Piniński odsprzedał te dobra Dembińskim.W 1799 r. wójtem Babic był Jan Konczenas, a burmistrzem Eliasz Gubiak.
2 XI 1848 r. spłonął drewniany ratusz, a wraz z nim wszelkie księgi miejskie, dokumenty i przywileje. Pod koniec XIX w. miasteczko podupadło, ludność utrzymywała się z rolnictwa i żeglugi na Sanie. 8 VI 1875 r. utworzono Pospolitą Szkołę Jednoklasową, a w 1912 r. oddano do użytku, wybudowany w większości w czynie społecznym, budynek dzisiejszej szkoły, która po rozbudowie w roku 1964 służy do dnia dzisiejszego.
WXX w. Babice stanowiły własność Jaruzelskich i Radomyskich.W 1921 r. miejscowość liczyła 194 domy i 1105 mieszkańców (718 rzym., 348 grek. 39 mojż.). Podczas spisu 964 osoby podały narodowość polską. Po II wojnie światowej większość miejscowych Ukraińców wywieziono na wschód i ziemie zachodnie. Do 1947 taki los spotkało 40 rodzin, w tym 2 polskie. W sumie 117 osób.
Miasteczko w wyniku reformy samorządowej kraju z 1934 r. utraciło prawa miejskie i weszło w skład Gminy Zbiorowej w Krzywczy. W 1954 r. powstała Gminna Rada Narodowa w Babicach obejmująca swym zasięgiem terytorialnym Babice, Bachów i Skopów. W 1972 r. gromadę Babice przyłączono do Gminny Krzywczy.
Opracowanie Piotr Haszczyn - Ścieżka Historyczna Babic - Przystanek 2
Więcej informacji o historii Babic:
Babickie Legendy - Kliknij i czytaj
Sala im. Generała Prugara- Ketlinga
oraz na stronie: www.spbabice.edu.pl
Kościół parafialny p.w Świętej Trójcy w Babicach
http://www.babicenadsanem.parafia.info.pl/
Chyrzynka
- Szczegóły
Chyrzynka - dawna wieś, w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krzywcza, położona w na południowym brzegu Sanu na terenie Pogórza Przemyskiego.
Wieś wzmiankowana była w 1448 r. Należała do klucza krzywieckiego. W okresie międzywojennym została włączona w skład sąsiedniej wsi Chyrzyna. Według spisu powszechnego, przeprowadzonego w 1921 r. wieś liczyła 19 domów i 119 mieszkańców: 107 grekotatolików i 17 rzymskich katolików. Większość mieszkańców wywieziono na Ukrainę w 1946 r.
Obecnie w Chyrzynce znajdują się 4 domy oraz opuszczona drewniana cerkiew pw. św. Szymona Słupnika z 1857 r. z ciekawą przegrodą ikonostasową i dobrze zachowaną polichromią.
Galeria zdjęć:
{gallery}stories/miejscowosc_chyrzynka{/gallery}
Chyrzyna
- Szczegóły
Chyrzyna – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Krzywcza.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Miejscowość leżąca naprzeciw Krzywczy po drugiej stronie Sanu. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1398 r., wtedy wieś ta wchodziła w skład uposażenia parafii Krzywcza. Jej pierwsza nazwa brzmiała w tym okresie Chiziny. W miejscowości archeolodzy odkryli ślady osadnictwa wczesnośredniowiecznego.
Chyrzyna była kolejno własnością braci Jana i Szymona, synów Dziersława z Brześcia, następnie Rafała z Krzywczy i jego sukcesorów. W roku 1518 nabyli ją Orzechowscy, a od 1625 r. właścicielami byli Krasiccy, w 1723 r. przeszła w ręce Woronowiczów. Na początku XIX w. kupił Chyrzynę Joachim Boznański, a od 1818 r. była własnością Józefa Pawlikowskiego, potem Starzeńskich. Ostatnimi właścicielami tych dóbr ziemskich byli Sapiechowie. [Powyżej zdjęcie - przeprawa promowa w Chyrzynie].
W 1507 r. w Chyrzynie istniała już parafia prawosławna. Następnie po przyjęciu Unii przez Rusinów przez wiele lat istniała parafia grekokatolicka, w 1805 r. pod wezwaniem Świętego Szymona Słupnika, której parochem był Symeon Kopystyński. Pod takim samym wezwaniem znajdowała się w miejscowości cerkiew. Terenem prawdopodobnej lokalizacji było miejsce obecnej szkoły. Nie jest rzeczą jasną, z jakich powodów przeniesiono parafię z Chyrzyny do Chyrzynki. Miejscowości te, kiedyś odrębne wsie, dziś są połączone terytorialnie. Faktem jest, że w roku 1857 wybudowano tam cerkiew pod wezwaniem Św. Szymona Słupnika z fundacji Adama hr. Starzeńskiego.
Do dziś obok leśniczówki w Chyrzynce znajduje się cerkiew wybudowana - jak już wspomniano - w 1857 r. (odnawiana w 1911 r.). Na sklepieniu i na ścianach zachowała się w dość dobrym stanie polichromia.
W 1785 r. Chyrzyna wraz z Chyrzynką tworzyły wspólną gminę katastralną, w której mieszkało 328 osób. Zaś 1880 r. żyły w Chyrzynie 424 osoby ( 365 grek., 45 rzym., 14 mojż.).
Jeszcze przed rokiem 1914 funkcjonował prom łączący Chyrzynę z Krzywczą. W okresie II wojny światowej od IX 1939 r. do VI 1941 r. Chyrzyna była miejscowością graniczną pomiędzy Ukrainą Radziecką a Niemcami. O tamtych czasach przypominają rozrzucone po lasach resztki żelbetonowych bunkrów radzieckiej linii obrony. W okresie wysiedleń miejscowość bardzo ucierpiała. Pozostała w niej zaledwie 1/3 z przedwojennej liczby mieszkańców. W Chyrzynie znajduje się szkoła wybudowana w okresie powojennym. W sezonie letnim służyła przez szereg lat jako schronisko młodzieżowe. [Zdjęcia powyżej - dawna szkoła i kapliczka przy skręcie do Chyrzynki]
Galeria zdjęć:
Zdjęcia Piotr Haszczyn
Piotr W. Haszczyn. Zarys Dziejów Parafii w Krzywczy 1398 - 1998. Krzywcza 1998 str. 18-19.