Nazwa miejscowości od czasów najdawniejszych: w 1389 Kuselczicze, 1398 Rusielczycze, 1406 Ruszyelczicze, 1435 Roszelczycze.
Ruszelczyce to miejscowość nad Sanem, wzmiankowana w 1389. Miejscowość lokowana na prawie niemieckim. Własność królewska. W 1389 r. król Władysław Jagiełło nadaje Piotrowi Kmicie m.in. Ruszelczyce w ich granicach od dawna wyznaczonych z wszystkimi dochodami i pożytkami z wyjątkiem podymnego, które król zachowuje dla siebie. Pod koniec XIV w. miejscowość zostaje podzielona na Górną i Dolną. Jedna należy do Kmitów, druga do Szymona Dziersława, który wraz z bratem Janem ufundowali w roku 1398 parafię rzymskokatolicką w Krzywczy, do której należały Ruszelczyce.
W 1435 r. własność Mikołaja Kmity z Wiśnicza. W 1441 r. Mikołaj Kmita za zgodą synów sprzedaje Janowi Dolińskiemu za 1000 grz. wsie Ruszelczyce, Iskań i Ruskie Dubiecko sołectwa w tych wsiach z prawem wykupu do 5 lat. Doliński zobowiązuje się zachowywać prawo niemieckie Ruszelczyc.
W 1456 r. Jan Doliński, zastawia Ruszelczyce Michałowi z Krzywczy za dług 300 grz. W 1472 Rafał z Krzywczy sprzedaje Dobiesławowi Żyrawskiemu swą część Ruszelczyce za 700 grz.
Imiona mieszkańców miejscowości: 1455 Iwan, Iwan Szyenko, Hynath, Lutcza (Luczia) wdowa, Hywan 1469 Stepan kmieć, 1471 Szyenko kmieć.
W 1507 właściciel Ruszelczyc Stanisław Kmita, nadaje kościołowi w Babicach dziesięciny z miejscowości. Od 1508 wieś weszła w skład klucza bachowskiego i przez 63 lata oddawała dziesięcinę oszacowaną na 100 florenów do kościoła w Babicach.
W roku 1519 Andrzej Krzywczycki z Krzywczy zapisuje Piotrowi Kmicie, wieś Ruszelczyce, a w 1522 r. tenże zrzeka się miejscowości na rzecz Piotra Kmity.
W 1536 miejscowość ma 8 łanów, młyn, karczmę, popostwo [parafię prawosławną].
W początkach XVII w. własność Drohojowskich, Józefa, a następnie Jana Tomasza i jego syna Marcin. W 1607 r. Drohojowscy wydzierżawiają Ryszelczyce Mikołajowi i Marcinowi Konieckiemu, a ci w 1608 r. dzierżawę ta odstępują Jerzemu Stawskiemu. Drohojowscy ostatecznie w 1620 r. sprzedają miejscowość wraz ze Skopowem Wolskim.
W roku 1707 Ruszelczyce miały trzech właścicieli. Byli to: Adam Górski z Przyborowa wraz z żoną Joanną Górską Makowiecką – dziedzice całych Ruszelczyc oraz Kazimierz Korabiowski właściciel samej wsi i Franciszek Śliżowski z żoną Zofią z Przyborowa– dziedzic części ziem. W 1787 r. wymienia się Teodora Górskiego jako właściciela części ziem.
W połowie XIX w. Ruszelczyce jest w posiadaniu Karoliny hrabiny Dembińskiej. Karolina była żoną hr. Wojciecha Dembińskiego i była wraz z mężem właścicielką Ruszelczyc. Sam zaś Wojciech był synem hr. Eustachego Dembińskiego właściciela Babic i Nienadowej w I połowie XIX w. W skład włości Dembińskich wchodził również Bachów, który w wianie dostał się Julii córce Dembińskich. Karolina hr. Humnicka herbu Gozdawa była córką hr. Teodora i Justyny z Charczewskich, primo voto hrabiny Baworowskiej. Zmarła w 1860 r. po niej miejscowość dziedziczyły córki.
W 1889 roku większą własność w Ruszelczycach stanowił majątek hrabiego Stanisława Aleksandra Konarskiego. Wówczas miejscowość zamieszkiwało 191 Polaków i 741 Rusinów.
W roku 1906 został zawarty kontrakt pomiędzy hr. Konarskim i Manesem Kriegerem dotyczący wydzierżawienia dóbr Ruszelczyce Górne i Dolne Kriegerowi do dnia 31 III 1915 roku w myśl ustawy notarialnej z 1871 roku. Dobra Ruszelczyce, oprócz gruntów ornych i okolicznych lasów obejmowały także kamieniołomy oraz gorzelnię.
W roku 1912 hrabia Stanisław Konarski sprzedał dobra Ruszelczyce wraz z wszystkimi nieruchomościami Józefowi Marianowi Romanowskiemu (ur. 1876 rok) i dr Wacławowi Romanowskiemu. Ze względu na fakt, iż w chwili zawarcia kontraktów dobra Ruszelczyce Górne i Dolne były wydzierżawione (do 31 III 1915 roku), sprzedający zobowiązał się pokryć koszty wypowiedzenia dzierżawy M. Kriegerowi.
Od 1912 roku bracia Romanowscy zgodnie z kontraktem kupna – sprzedaży objęli we wspólny zarząd dobra Ruszelczyce. W dniu 5 XI 1918 roku dr Wacław Romanowski przekazał zarząd nad całością majątku swemu bratu Józefowi.
W okresie I wojny światowej, wskutek działań wojennych, budynki oraz niektóre urządzenia folwarczne uległy poważnym uszkodzeniom. Dzięki pożyczkom i kredytom uzyskanym w Galicyjskim Towarzystwie Kredytowym Ziemskim, sytuacja gospodarcza i finansowa Romanowskich poprawiła się na tyle, iż mogli oni rozpocząć ożywioną działalność w celu podniesienia produkcji.
W 1932 roku zmarł Józef Marian Romanowski, który zapisał cały majątek swojej żonie Janinie Romanowskiej (ur.1880 rok). W tym czasie toczyła się sprawa wyrębu lasu. Decyzja władz w tej sprawie była jednoznaczna. Las należący do Romanowskich o pow. 236 ha uznano za „ochronny” i zabroniono wyrębu, jak również sprzedaży w częściach zgodnie z rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 VI 1927 roku. W 1938 roku Janina Romanowska usiłowała jeszcze sprzedać część lasu, jednak Urząd Wojewódzki we Lwowie nie wyraził na to zgody.
Wybuch II wojny światowej we wrześniu 1939 roku spowodował ogromną dezorganizację życia gospodarczego. Pobór do wojska mężczyzn i mobilizacja koni pozbawiły wieś warunków do wykonania niezbędnych prac polowych. Przemarsze wojsk oraz przesuwanie się ogromnych rzesz uchodźców powodowały nawet na terenach, gdzie nie było bezpośrednich działań wojennych. W czasie wojny Janina Romanowska zarządzała majątkiem samodzielnie, ale zawsze w dworze zamieszkiwał jeden oficer niemiecki, który ją kontrolował.
W okresie okupacji ziemiom polskim wyznaczono jako pierwszoplanowe zadanie zaopatrywanie państwa niemieckiego i jego armii w płody rolne. W Generalnym Gubernatorstwie folwarki pozostawiono dotychczasowym właścicielom, jednak zostały one objęte nadzorem okupacyjnych władz niemieckich.
W czasie wojny obowiązki asystenta rolnego w majątku Ruszelczyce pełnił Edward Romanowski. W październiku 1942 roku Edward ożenił się. Wkrótce wstąpił do Armii Krajowej, w której pełnił funkcje dowódcze. W kwietniu 1944 roku gestapo otoczyło dwór, aby go aresztować, jednak udało mu się zbiec.
W połowie sierpnia 1944 r. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego powołał do życia Wojewódzkie i Powiatowe Urzędy Ziemskie. Instytucje te miały realizować sprawy związane z przebudową ustroju rolnego. 6 września PKWN ogłosił dekret o przeprowadzeniu reformy rolnej. 12 grudnia 1944 roku PKWN wydał dekret o przejęciu lasów na własność państwa. Na jego mocy, na rzecz państwa przechodziły tak połacie leśne, jak i grunty znajdujące się pod nimi o łącznej powierzchni przekraczającej 25 ha.
W wyniku reformy rolnej także w Ruszelczycach zlikwidowano własność ziemską należącą do Romanowskich parcelując grunty orne pomiędzy okolicznych chłopów. Obszary leśne należące do tego majątku zostały upaństwowione.
Janina Romanowska w 1946 roku mieszkała w Przemyślu przy ul. Barskiej 10, natomiast pozostali członkowie rodziny Edward Romanowski z żoną Teresą przenieśli się do Krakowa. Zmarła 22 stycznia 1971 r. pochowana w rodzinnym grobowcu w Krzywczy.
Piotr Haszczyn [marzec 2019]
Zapraszamy na blog - http://krzywcza.blogspot.com/
