Trwają prace nad rewitalizacją krzywieckiego kirkutu [Cmentarza żydowskiego]. W bieżącym roku zakończenie wykonania muru nie było możliwe ze względu na nieuregulowane sprawy własnościowe. Obecnie ekipa węgierska pod nadzorem Smila Szabo wyszukuje i ponownie ustawia macewy, które ukryte są nieraz głęboko w ziemi. Semil za pomocą różyczki wyszukuje doły globowe tak, by ustawić je zgodnie z istniejącym wcześniej porządkiem. Ustawiono już kilkadziesiąt mace w kilku rzędach. Szkoda, że tylko na nielicznych zachowały się napisy i inskrypcje. Wybierana jest również ziemia z istniejących ruin ohelu, odkładane są części macew z ornamentami i napisami. Ohel zostanie odbudowany. Prace są finansowane przez fundację The Heritage Foundation for Preservation of Jewish Cemeteries. <<Fotorelacja>>
„Lokalne drogi do Niepodległej” – to tytuł uroczystości związanych ze Świętem Odzyskania Niepodległości zorganizowanych przez Mass MediaSan w Domu Ludowym w Krzywczy. Uroczystości towarzyszyła wystawa historyczna, która prezentowała uczestników I wojny światowej oraz zasługi lokalnych patriotów w odzyskaniu niepodległości z Dubiecka, Babic i Krzywczy.
W części oficjalnej wygłosiłem prelekcję pt. Udział mieszkańców Gminy Krzywcza na frontach I wojny Światowej z podtytułem Wywalczona, Wycierpiana, Wymarzona, Wymodlona Niepodległość.
Imprezie towarzyszyła w profesjonalnych strojach i mundurach historycznych członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Strojów Historycznych „Damy i Huzary” z Przemyśla. <<Fotorelacja>>
11 września 2021 r. w Świetlicy w Krzywczy, gdzie swoją siedzibę ma Mass MediaSan, kierowanej przez Małgorzatę i Janusza Dachnowiczów można było obejrzeć wystawę poświęconą Bitwie Krzywieckiej z dnia 13 IX 1939 r. oraz zestaw narzędzi stolarskich p. Lindy. Uzupełnieniem wystaw był mój wykład na temat Wspomnień z bitwy mieszkańców z Ruszelczyc. Zaprezentowałem również kolekcję zdjęć z września 1939 r. z Krzywczy i Ruszelczyc.
Pięknie wszystko przygotowane na rocznice bitwy krzywieckiej. Bardzo szkoda, że tak ważne wydarzenie wpisane w pejzaż Gminy Krzywcza, nie zainteresowało dzieci, młodzież i dorosłych. Podziękowanie dla burmistrza Dubiecka p. Jacka Grzegorzaka za udział w uroczystości.
Zdjęcia Mass MediaSan
W połowie lipca 2021 r. w Babicach odbyły się I Międzyuczelniane Warsztaty Urbanistyczne wydziałów Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej i Krakowskiej Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego pod kierunkiem Prof. dr hab. inż. arch. Elżbiety Przesmyckiej, dr inż. arch. Dariusza Kronowskiego, mgr inż. arch. Wojciecha Jabłońskiego. Studenci z powyższych uczeni w ramach warsztatów w zespołach opracowywali Koncepcję Zagospodarowania Rynku w Babicach. Inna grupa robiła inwentaryzacje cerkwi w Krzywczy nowoczesnymi metodami.
Trzeba przyznać, że studenci, z którymi miałem przyjemność się spotkać wykazali się dużą inwencją i pomysłowością. Ich koncepcje koncentrują się wokół użytkowego zagospodarowania rynku. Oprócz drzew i roślin jest szereg elementów, dla każdego mieszkańca miejscowości. Bo rynek do serce miejscowości i ono powinno żyć. Bardzo szkoda, że Gmina nie zaprosiła studentów przed rewitalizacją rynku w Krzywczy, którą dokonano w myśl powiedzenia: Nie po to my budowali, żeby my używali tylko po to żeby my mieli. Poniżej próbka możliwości studentów.
W 2016 roku odbyła się pierwsza sesja naukowa pt. Wędrujące Madonny poświęcona wizerunkom Madonn Kresowych na Podkarpaciu, które trafiły do swoich obecnych kościołów ze wschodniej rubieży Polski po II wojnie światowej. Do tej pory odbyło się V sesji. W pierwszej odsłonie cyklu p. dr Marta Trojanowska wygłosiła referat pt. Śniatyńska Madonna Ormiańska w kościele parafialnym pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Krzywczy. Po czterech latach ukazał się album z IV sesji cyklu. Wśród naukowych opracowań tej książki jest również Madonna z Krzywczy wraz z bogata ikonografią w tym również taki biały kruk jak zdjęcie ołtarza z Cudownym Obrazem Matki Bożej Krzywieckiej, który znajduje się obecnie w kościele w Reczpolu. Tekst pani doktor Marty Trojanowskiej, jest bardzo dokładny oparty na szerokiej bibliografii i przedstawia historie wizerunku zarówno w Śniatyniu, jak i w Krzywczy. Pozycja wydana bardzo starannie przez Muzeum Archidiecezjalne w Przemyślu w konwencji albumowej ukazała się pod koniec roku 2020 i nie jest dostępny do kupienia w dystrybucji ogólnej, ze względu na mały nakład. Z referat można odsłuchać na filmie pt. Wędrujące Madonny.
W roku 2014 pomagałem w programie Fundacji Zapomniane we współpracy Komisją Rabiniczną ds. Cmentarzy Żydowskich mającą na celu odnajdywanie i upamiętnieniem masowych mordów na ludności żydowskiej, których dokonali Niemcy w okresie II wojny światowej w Krzywczy. W tym samym czasie we wrześniu i listopadzie 2014 r. Kamila Józefowicz [Na zdjęciu obok], zbierała materiały do filmu o masowych grobach Żydów i świadkach tych tragicznych wydarzeń. Pomagałem w tym przedsięwzięciu wskazując miejsca mordów, plenery oraz udzielając obszernego wywiadu na temat historii krzywieckich Żydów. Film pt. „Różdżkarz” miał mieć swoją premierą w roku 2015, ale się nie ukazał. Dopiero w roku 2019 miał swoją premierę film pt. „Niepamiętnik” o zmienionym scenariuszu, dowiedziałem się o tym niedawno, dlatego informacja dodana jest nie w roku 2019, ale 2021. Jak pisze autorka: „Film jest zbiorem wypowiedzi ludzi, którzy jako dzieci byli świadkami okrucieństw, jakie w czasie II WŚ spotkały ich sąsiadów oraz przyjaciół żydowskiego pochodzenia. Wydani, zamordowani, leżą w zapomnianych dołach, w lasach i na polach wschodniej Polski. W ostatnim momencie udaje się, przynajmniej część z nich, ocalić od zapomnienia”.
W filmie kilka minut jest poświęcona Krzywczy, plener, zabudowa oraz wywiad z panią Barbara Cypryjska – Wójcik. Prywatnie Pani Kamila jest córką reżysera i scenarzysty musicali, Janusza Józefowicza.
Na razie film jest w dystrybucji zamkniętej. Nie udało mi się pozyskać więcej informacji o dostępie dokumentu dla szerokiej publiczności. Dostępny jest w internecie trailer „Niepamiętnika”. Oglądaj trailer KLIKNIJ
Piotr Haszczyn [styczeń 2021]
Zapraszamy na blog - http://krzywcza.blogspot.com/
