Rezerwat przyrody „Brzoza Czarna” w Reczpolu.
Numer wg rejestru wojewódzkiego – 19,
Powierzchnia wg aktu powołującego – 2,66 ha,
Dokument powołujący M.P. 1970 r, nr 25, poz. 211,
Rodzaj rezerwatu – florystyczny,
Przedmiot ochrony (wg aktu powołującego) – stanowisko brzozy czarnej.
Rezerwat florystyczny "Brzoza Czarna” położony jest w miejscowości Reczpol w gminie Krzywcza przy trasie Dynów - Przemyśl. Za ostatnimi zabudowaniami miejscowości po lewej stronie drogi rozpoczyna się las. Tuż przed szczytem Krzywiecka Góra (377 m.n.p.) znajduje się zatoczka, gdzie można się zatrzymać. Obok zdezelowanej tablicy informacyjnej znajduje się droga, którą należy przejść około 400 m. Trasa jest nieoznakowana, ale idąc drogą natkniemy się na czerwoną tablicę Rezerwat Przyrody "Brzoza Czarna w Reczpolu". Polecam jednak alternatywną drogę. Poniżej zatoczki jakieś 100 m, jest szeroka droga leśna, którą po przejściu ok 400 m możemy dojść do rezerwatu. Tu również natkniemy się na zatoczkę, przed którą po prawej stronie jest droga, z której widać tablicę rezerwatu.
Brzoza czarna rośnie w Polsce, Czechach, na Słowacji i zachodniej Ukrainie. U nas najczęściej spotykana jest w lasach w południowo-zachodnich regionach kraju oraz na Podkarpaciu mniej więcej na linii Śląsk - Nowy Tomyśl - Puszcza Kampinoska - Przemyśl - Nowy Targ. Spotykana również w Tatrach (na 1120 m n.p.m). Najczęściej jednak występuje w kolekcjach dendrologicznych i w ogrodach botanicznych.
Jest to drzewo dorastające do 25 m wysokości i 70 cm pierśnicy. Dolna część drzewa pokryta jest głównie ciemną lub czarną korowiną. Kora nie łuszczy się, ale bywa popękana. Górna część posiada korę błyszczącą lub matową - ciemnobrązową, szarobrunatną lub ciemnowiśniową. Liście od góry są intensywnie ciemnozielone, a od spodu nieco jaśniejsze, co pozwala odróżnić brzozę czarną od innych gatunków tego rodzaju, na znaczną odległość. W rezerwacie rosną brzozy o obwodach pnia na wysokości 130 cm 15–55 cm i wysokości ok.10–18 m.
Rezerwat o pow. 2,66 ha ma kształt trójkąta prostokątnego. Gatunkiem panującym w rezerwacie jest brzoza brodawkowata, obok buka, dębu, jesionu, jaworu, olszy szarej i topoli osiki.
W podszycie panuje grab, a w runie zawilec gajowy i miodunka ćma.
Faunę reprezentują przedstawiciele gromady ssaków: nietoperze, lis, zając, sarna, dzik; ptaków: jastrząb gołębiarz, kukułka, szczygieł, zięba; gadów: jaszczurka, żmija zygzakowata.
Występowanie brzozy czarnej, głównej osobliwości rezerwatu, zarejestrowano w 1962 r., a rezerwat utworzono 15 VII 1970 r. Kiedyś rezerwat był częściowo ogrodzony płotem żerdziowym. Brak pielęgnacji przez dziesięciolecia sprzyja rezerwatowi. Wiatrołomy niektóre porośnięte mchem i porostami oraz te spróchniały powiększają pulę występujących tu gatunków roślin owadów, ptaków i zwierząt oraz nadają miejscu wygląd pierwotnego lasu.
Starzenie się drzewostanu brzozy czarnej, przy braku jej młodego pokolenia wskazuje na potrzebę odnowienia drzewostanu. W przeciwnym razie za kilkanaście lat lub nieco później starodrzew brzozowy może ustąpić innym napierającym gatunkom, co w konsekwencji grozi likwidacji rezerwatu. Te słowa pisze niedawno zmarły znany przemyski miłośnik przyrody Tadeusz Misiak i trudno się z tym nie zgodzić.
Rezerwat jest mało odwiedzany przez turystów ze względu na małą atrakcyjność do wypoczynku. Aż prosi się o oznaczenie dojścia do rezerwatu, ustawienie tablic informacyjnych czy wykonanie małej infrastruktury wypoczynkowej: stołu, ławeczek, wyznaczenie trasy po rezerwacie. O co proszę gospodarza terenu Zespołu Parków Krajobrazowych w Przemyślu.
Piotr Haszczyn [ maj 2021]
